کاربرد اسیدهای آلی در محافظت از سیلاژ
اثر محافظ کننده ScinoCid F در برابر کپک و مخمر در بخش‌های سطحی سیلوی ذرت
مقدمه
استفاده از علوفه به صورت سیلو شده از گذشته تا به امروز پرطرفدار‌ترین روش مصرف علوفه در صنعت گاو شیری بوده است؛ زیرا اتلاف مواد مغذی را به حداقل می‌رساند، تغذیه آن ساده‌تر است و در مقایسه با علوفه خشک، به طور یکنواخت‌تری در TMR مخلوط می‌شود. با وجود تمام مزایای غیرقابل انکار استفاده از سیلاژ و بالاخص سیلاژ ذرت، محدودیت‌ها و چالش‌هایی نظیر تخمیر نامطلوب، تولید حرارت، اتلاف مواد مغذی و وجود مایکوتوکسین‌ها در رابطه با سیلاژ وجود دارد که به سبب کاهش تولید، کاهش باروری، مشکلات گوارشی، ناهنجاری‌های متابولیکی و آلودگی محصولات لبنی به مایکوتوکسین‌ها می‌تواند ضررهای اقتصادی کلانی به دامدار وارد کند.
جلوگیری از رشد میکروارگانیسم‌های نامطلوب، به ويژه کپک و مخمر در قسمت‌های سطحی و کناره‌های سیلو از جمله نکات مهمی است که بایستی برای دستیـابی به سیـلاژی با کیفیت مد نظر قـرار گیرد. ترکیبات محافظ کننده یکی از راهکارهای جلوگیری از رشد و تکثیر میکروارگانیسم‌های نامطلوب و فساد در سیلو هستند. محصول ساینوسید اف (ScinoCid) محافظ سیلوی بر پایه اسیدهای آلی تولید شده در شرکت دانش بنیان کیمیازیم است که در این آزمایش اثر آن بر رشد کپک و مخمر و کیفیت سیلاژ ذرت در قسمت‌های سطحی سیلو مورد بررسی قرار گرفت.
مواد و روش‌ها
این آزمایش در یک گاوداری صنعتی واقع در استان تهران انجام شد. علوفه ذرت پس از تخلیه، به صورت سیلوی رو زمینی کوبیده شد. سپس، محافظ سیلوی ساینوسید اف با نسبت 8 به1 با آب مخلوط شد. محلول ساینوسید اف رقیق شده با دوز یک لیتر در هر متر مربع روی نیمی از سطح سیلو اسپری و بلافاصله کل سیلو به صورت کامل بسته شد (شکل 1). پس از گذشت حدود 6 ماه، سیلو باز شده و ضمن ارزیابی ظاهری از نظر تغییر رنگ و فساد، دمای قسمت‌های مختلف رخ و تاج سیلو اندازه‌گیری شد. از رخ و همچنین تاج هر دو قسمت (شاهد و ساینوسید اف)، با هدف تعیین جمعیت کپک و مخمر نمونه‌برداری انجام شد و نمونه‌ها بلافاصله جهت آنالیز به آزمایشگاه میکروبی انتقال یافت.
شکل 1– سیلوی آزمایشی پس از بسته شدن
شکل 2– رخ سیلوی آزمایشی پس از باز شدن
نتایج و بحث
در شمارش میکروبی، تعداد کلنی کپک و مخمر قسمت سطحی سیلوی شاهد به طور معنی‌داری بالا‌تر از بخش تیمار شده با ساینوسید اف بود و این تفاوت در رابطه با جمعیت مخمر مشهود‌تر بود (شکل 3). در بررسی ظاهری سیلو پس از باز کردن، فساد 5 تا10 سانتی‌متری در قسمت شاهد مشاهده شد که به دلیل عدم قابلیت استفاده، برداشت و دور ریخته شد (شکل 4)؛ در حالی که بخش دریافت کننده ساینوسید اف کاملاً سالم بود. دمای سیلو در دو تیمار تفاوت معنی‌داری نداشت (29/4 و 29/8 درجه سانتی‌گراد به ترتیب در بخش شاهد و بخش ساینوسید اف)؛ اما رخ سیلو تقریبا 3 درجه (26/75 درجه سانتی‌گراد) خنک‌تر از قسمت تاج سیلو بود.
شکل 3– اثر محافظ سیلوی ساینوسید اف (فرش سید) بر رشد کپک و مخمر در سیلو
فعالیت مخمرها در سیلو پس از باز شدن و نفوذ اکسیژن هوا موجب افزایش حرارت در سیلو می‌شود. این تولید حرارت با مصرف اسید لاکتیک و قند‌ها در سیلاژ همراه است که منجر به افزایشpH سیلاژ نیز می‌شود. افزایشpH شرایط را برای فعالیت کپک‌ها و باکتری‌های نامطلوب که منجر به فساد سیلو می‌شوند، فراهم می‌کند. در این شرایط، علاوه بر افت کیفیت سیلاژ، اتلاف ماده خشک گسترده‌ای نیز رخ می‌دهد که در سطح کلان و بلند مدت خسارات سنگینی به دامدار وارد می‌کند. از سوی دیگر، در چنین شرایطی خوش‌خوراکی سیلاژ کاهش یافته و علاوه بر کاهش مصرف خوراک، به سبب افزایش احتمال آلودگی به مایکوتوکسین‌ها، می‌تواند مشکلات گوارشی برای دام به دنبال داشته باشد و سلامت و باروری دام را به خطر بیاندازد. بر اساس نتایج به دست آمده از آزمایش حاضر، به نظر می‌رسد محصول محافظ سیلوی ساینوسید اف با برخورداری از ترکیبی بهینه از اسیدهای آلی می‌تواند به طور موثری جمعیت کپک و مخمر را در سطح سیلو کاهش داده و مانع از فساد آن شود. در این شرایط انتظار می‌رود کیفیت بیوشیمیایی سیلاژ نیز ارتقا یافته و مصرف آن بهبود تولید دام را در پی داشته باشد.
شکل 4– مقایسه کیفیت ظاهری بخش شاهد و دریافت کننده محافظ سیلوی ساینوسید اف (فرش سید). در تیمار شاهد خرابی به عمق 5 تا 10 سانتی‌متر وجود داشت؛ اما در گروه ساینوسیداف (فرش سید) خرابی مشاهده نشد. در تصویر سمت چپ، عمق سیلوی فاسد دور ریخته شده قابل مشاهده است.
Reference:
ارسال دیدگاه
دیدگاه های ثبت شده
تاکنون دیدگاهی برای این مطلب ثبت نشده است