کنترل مایکوتوکسینها (Mycotoxins) در آبزی پروری
مایکوتوکسینها در آبزی‌پروری: اهمیت کاهش خطر مایکوتوکسینها
آبزی پروری، سریعترین رشد را در صنعت تولید مواد غذایی در جهان دارد. به دلیل وجود نگرانی در رابطه با پایداری تولید، نیاز به جایگزینی پودر ماهی با پروتئینی گیاهی ضروریتر میشود. با این حال، ترکیبات گیاهی اغلب با مایکوتوکسینها آلوده می‌شوند و خطرات سلامتی ماهی را افزایش می‌دهند. ترکیبات گیاهی در رژیم غذایی آبزیان پرورشی تجاری شامل ذرت، کنجاله سویا و غلات مختلف است که هر کدام منبع بالقوهای از مایکوتوکسینها هستند.
مایکوتوکسینها در خوراک آبزیان مشکلی گسترده هستند
تغذیه ماهی با خوراک آلوده به مایکوتوکسین یک مشکل جدی، به ویژه در مناطق گرمسیری و کشورهای در حال توسعه است. در این کشورها یعنی جایی که خود کشاورزان اغلب غذای ماهی را در شرایط نامناسب تهیه و ذخیره سازی می‌کنند، مایکوتوکسین ها مشکلی غیر قابل چشمپوشی است. علاوه بر تأثیر مایکوتوکسینها بر سلامت ماهی، برخی از آنها می‌توانند در بافت ماهی انباشته شوند و در نتیجه خطر ایمنی غذایی احتمالی را برای مصرف کننده به همراه داشته باشند. اخیرا در مورد آلودگی خوراک آبزیان به مایکوتوکسین DON که توسط بیش از 50 گونه قارچ فوزاریوم تولید میشود و عمدتاً محصولاتی مانند گندم و ذرت را قبل از برداشت آلوده میکند، بررسی‌هایی صورت گرفته است. قارچ‌های فوزاریوم طیف وسیعی از مایکوتوکسینها مانند فومونیسینها و تریکوتسنها را تولید می‌کنند که به شدت با اثرات سمی مزمن و کشنده در حیوانات و انسان‌ها مرتبط است. همچنین با تولید زیرالنون بر باروری بسیاری از گونه‌های جانوری از جمله گونه‌های آبزی مانند ماهی و میگو تاثیر می‌گذارد.
تأثیر مایکوتوکسینها به عوامل مختلفی بستگی دارد که عبارتند از:
نوع و مقدار مایکوتوکسینها در خوراک، سطح تغذیه و مدت زمان قرار گرفتن آبزی در معرض مایکوتوکسینها
رایج‌ترین مشکلات مرتبط با وجود مایکوتوکسینها در خوراک آبزیان عبارتند از:
-
کاهش عملکرد رشد
-
سرکوب سیستم ایمنی
-
افزایش مرگ و میر
تاثیر DON (دئوکسی نیوالنول) بر سد گوارشی
مطالعات قبلی در پستانداران کاهش رشد و استفاده از مواد مغذی، سرکوب سیستم ایمنی، تنش اکسیداتیو و آسیب به اندامها در اثر مصرف جیرههای غذایی آلوده به DON را نشان دادهاند. دستگاه گوارش اولین مانع در برابر آلایندههای خوراکی مانند DON است؛ اما مطالعات کمی بر روی اثرات DON بر دستگاه گوارش آبزیان انجام شده است. مطالعات نشان داده که سطوح دئوکسی نیوالنول 5/0و 1 ppm در جیره به طور قابل توجهی وزن بدن و سرعت رشد را در میگوی سفید کاهش میدهد، در حالی که اثری بر ضریب تبدیل غذایی و درصد بقا ندارد. مطالعهی دیگری بر روی ماهیها نشان داد که ماهی قزلآلا حساسیت خوراکی شدیدی نسبت به DON دارد، همچنین وقتی غلظت DON در جیره قزلآلا از 1 به 13 ppm افزایش یافت، مصرف خوراک و در نتیجه رشد و بازده خوراک کاهش یافت. درمطالعه دیگری مشاهده شد که افزایش وزن، مصرف خوراک و راندمان خوراک ماهی قزلآلا با افزایش سطح DON در جیره‌ها، به‌طور معنی‌داری کاهش یافت. تغییرات هیستوپاتولوژیک قابل توجهی در کبد و روده با افزایش سطح DON در رژیم غذایی نیز گزارش شد. جیره ماهی آزاد اقیانوس اطلس با 7/3 میلی گرم بر کیلوگرم DON منجر به کاهش 20 درصدی در مصرف خوراک، 18 درصد افزایش در FCR و کاهش 31 درصدی در نرخ رشد ویژه شد. DON با آسیب به عملکرد میتوکندری، از طریق انتشار بیش از حد رادیکال‌های آزاد، از جمله گونه‌های فعال اکسیژن (ROS) که پراکسیداسیون لیپیدی را القا می‌کنند و یا فعالیت آنزیم آنتی‌اکسیدانی را کاهش میدهد، باعث استرس اکسیداتیو در سلول‌ها میشود. سلول‌های در حال تکثیر با گردش پروتئین بالا، مانند سلول‌های ایمنی، سلول‌های کبدی و سلول‌های اپیتلیال دستگاه گوارش، عمدتاً تحت تأثیر DON قرار میگیرند.
چگونه می‌توانیم آبزیان را در برابر اثرات مایکوتوکسینها محافظت کنیم؟
در حال حاضر، یکی از موثرترین و رایج ترین رویکردها، معرفی افزودنیهای خوراکی برای کاهش اثرات سمی سموم قارچی در آبزیان است. مطالعات نشان میدهد، افزودن ترکیبات دیواره مخمر به جیرههای آلوده به DON، عملکرد رشد را به طور قابل توجهی بهبود داده و پاسخ ایمنی و سلامت روده را افزایش میدهد.
ارسال دیدگاه
دیدگاه های ثبت شده
تاکنون دیدگاهی برای این مطلب ثبت نشده است