کاربرد بتاگلوکان دیواره مخمر (Yeast Cell wall β-Glucan) در تقویت سیستم ایمنی طیور
نقش بتاگلوکان دیواره مخمر در تقویت سیستم ایمنی و مقابله با چالش آنفولانزای پرندگان
آلودگی به ويروس آنفولانزا، همواره چالشی بزرگ برای صنعت پرورش طیور و سلامت انسان بوده است. با وجود مطالعات گسترده صورت گرفته در رابطه با بیماری ویروسی آنفولانزای طیور، همچنان اقدامات پیشگیرانه (Biosecurity) و واکسیناسیون روش‌های اصلی کنترل این بیماری هستند.
هم راستا با تلاش برای تولید واکسن‌های موثرتر و به روزرسانی استراتژی‌های پیشگیری از این بیماری، تمرکز در تقویت و بهبود پاسخ ایمنی ذاتی پرنده بر علیه عفونت ویروسی از اهمیت شایان توجهی برخوردار است. پاسخ سیستم ایمنی ذاتی، خط مقدم دفاع در برابر ورود و استقرار ویروس در بدن پرنده است و تقویت این پاسخ از طریق افزودنی‌های خوراکی، استراتژی جدیدی است که اخیراً بسیـار مورد توجه قرار گرفته است. در واقع، ایمنی‌شناسی تغذیه‌ای(Nutritional Immunology) شاخه‌ای جدید از علم است که به شناخت ارتباط میان تغذیه و عملکرد سیستم ایمنی، با هدف مدیریت و پیشگیری بهینه بیماری‌ها می‌پردازد.
نقش بتـا‌گلوکان دیواره مخمر در مقابله با ویروس آنفولانزا
بتا‌گلوکان‌ها گروهی از ترکیبات فعال بیولوژیکی طبیعی موجود در غلات، مخمرها و قارچ ها هستند و ثابت شده است که برخی از آن‌ها از جمله بتاگلوکان دیواره سلولی مخمر ساکارومایسس سرویزیه اثرات محرک ایمنی داشته و می‌تواند پاسخ‌های بیولوژیکی بدن پرنده را در جهت افزایش مقاومت به بیماری‌های عفونی تغییر دهند. بهبود سلامت دستگاه گوارش در مواجهه با پاتوژن‌ها، افزایش عملکرد ماکروفاژها، افزایش جریان سلول‌های ایمنی جدید به ارگان‌های لنفاوی، افزایش تیتر آنتی‌بادی پس از واکسیناسیون و عمل به عنوان محرک‌های ضد التهابی سیستم ایمنی از جمله اثرات بتاگلوکان دیواره مخمر است.
شکل 1– دیواره سلولی محتوی بتاگلوکان جدا شده از مخمر(راست) در مقایسه با سلول مخمر (چپ)
استفاده از بتاگلوکان مخمر در جوجه‌های گوشتی می‌تواند موجب بزرگ‌تر شدن ارگان‌های لنفوئیدی شود. این ارگان‌ها در تولید لنفوسیت‌ها نقش دارند و لنفوسیت‌ها سلول‌های پیش‌ساز برای سیستم ایمنی تطبیقی و همچنین سلول‌های کشنده طبیعی (Natural killer cells) هستند که علیه عفونت‌های ویروسی از میزبان محافظت می‌کنند. از این رو، در رابطه با بیماری آنفولانزا انتظار می‌رود بتاگلوکان ضمن تحریک پاسخ ایمنی سلولی و همورال، فشار آلودگی ویروسی در ارگان‌های مختلف را کاهش داده و خسارات ناشی از آن را به حداقل برساند.
شکل 2– تحریک سیستم ایمنی توسط بتاگلوکان دیواره سلولی مخمر
نقش بتاگلوکان دیواره مخمر در افزایش کارایی واکسن آنفولانزا
افزایش تیتر آنتی بادی پس از واکسیناسیون چالشی مهم در پروتکل جلوگیری و کنترل بیماری در صنعت طیور است. امروزه استفاده از ترکیبات طبیعی برای انتقال کارآمد آنتی ژن (Antigen delivery)، در تولید واکسن‌ها بسیار مورد توجه قرار گرفته است. غیر سمی بودن، خصوصیات محرک سیستم ایمنی اثبات شده، قیمت اقتصادی و قابلیت استفاده در ابعاد گسترده، بتاگلوکان را به گزینه‌ای محبوب در طراحی واکسن‌های نوین تبدیل کرده است و به عنوان ادجوانت واکسن می‌تواند پاسخ سیستم ایمنی تطبیقی را پس از واکسیناسیون تقویت کند.
در بررسی آن و همکاران (2008) استفاده از بتاگلوکان مخمر تیتر آنتی‌بادی را نزدیک به 60 درصد پس از واکسیناسیون نیوکاسل و ویروس برونشیت عفونی افزایش داد. در برخی از مطالعات نیز استفاده از بتاگلوکان موجب ارتقای اثر محافظت کننده واکسن آنفولانزا و بروز اثرات ضد ویروسی قوی‌تر از طریق تولید اکسید نیتریک و اینترفرون گاما شد. از این رو، به نظر می‌رسد این ترکیب زیست فعال می‌تواند در پروتکل پیشگیری و درمان بیماری‌های ویروسی و به ويژه آنفولانزا در طیور مورد توجه قرار گرفته و به عنوان بخش مکمل و ضروری در این فرآیند به کار گرفته شود.
:Reference
Jacqueline et al. 2017. Glucans and the poultry immune system. Am J Immunol. 13: 45.
Vetvicka et al., 2020. β-glucan as a new tool in vaccine development. Scand J Immunol. 91:e12833.
ارسال دیدگاه
دیدگاه های ثبت شده
تاکنون دیدگاهی برای این مطلب ثبت نشده است