تنش گرمایی و کیفیت پوسته تخم مرغ
تاثير تنش گرمایی بر کيفيت پوسته تخم مرغ در مرغ‌های تخمگذار
محدوده تنش گرمايي در مرغ تخمگذار
دماي بدن طيور در محدوده نسبتاً دقيقي در حدود 41 درجه سانتی‌گراد حفظ مي‌شود، در حالي که دماي محيط اطراف دائما در حال تغيير است. از این رو، مرغ همواره تلاش مي‌کند تا با تغيير دماي محيط، دماي بدن خود را ثابت نگه دارد. همانطور که در شکل 1 نشان داده شده است، مرغ قادر است با تغيير دماي محيط در محدوده a تا h، دماي بدن خود را ثابت نگه دارد. اين محدوده تحت عنوان ”محدوده دماي عادي“ یا ”Zone of Normothermia “ مشخص شده است. در صورتي که دماي محيط از حد پايين و يا بالاي اين محدوده تجاوز کند، درجه حرارت بدن به سرعت تغيير کرده و پرنده تلف خواهد شد. منطقه‌اي که توسط علامت ZLTE مشخص شده است، منطقه حداقل تلاش براي تنظيم دماي بدن است. اين محدوده براي مرغ‌هاي تخمگذار 19 تا 27 درجه تعريف مي‌شود و توليد حرارت متابوليکي در اين محدوده دمايي در حداقـل مقـدار خود قرار دارد و دفع حرارت به طور عمده به صورت محسـوس يا Sensible (تابش، تماس و همرفت) انجام مي‌شود. هنگامي که مرغ در دماي محيط خيلي بالا (28 تا35 درجه) قرار بگيرد، دفع حرارت از طريق محسوس کاهش و دفع حرارت از طريق تبخير افزايش مي‌يابد. پرندگان بر خلاف ساير حيوانات فاقد غدد عرقي هستند. از اين رو، تبخير آب از طريق مجاري تنفسي انجام مي‌شود و پرنده براي خنک شدن له له ميزند. افزايش سرعت تنفس و له له زدن، مرغ‌ها را قادر مي‌سازد تا با افزايش دما از 29 به 35 درجه سانتی‌گراد در رطوبت نسـبي 50 تا 60 درصـد، تبخـير آب را از 5 به 18 گرم در ساعت افزايش دهند.
شکل 1- نماي شماتيک تنظيم دماي بدن مرغ با تغيير دماي محيط. ZMM: محدوده کمترین تولید حرارت متابولیکی؛ ZLTE: محدوده حداقل تلاش جهت تنظیم دمای بدن
پيامدهاي تنش گرمايي در کيفيت پوسته تخم مرغ
تنش گرمایی یکی از مشکلات اساسی در پرورش طیور در فصول گرم به شمار می رود و اثرات اقتصادی زیان باری به تولیدکنندگان تحمیل می‌کند. یکی از اثرات اولیه افزایش دمای محیط کاهش مصرف خوراک است. کاهش مصرف خوراک موجب کاهش دریافت مواد مغذی شده و این مساله موجب کاهش عملکرد مرغ می‌شود.
تنش گرمایی در مرغ‌های تخمگذار موجب کاهش تولید تخم‌مرغ، کاهش وزن تخم‌مرغ و افت کیفیت آن می‌شود. تاثیر تنش گرمایی بر کیفیت تخم‌مرغ ناشي از نازک شدن پوسته آن است. اين مسئله مي‌تواند به دلايل مختلف بروز کند. کاهش مصرف خوراک موجب کاهش کلسيم دريافتی و در نتیجه عدم تامین نياز کلسیم پرنده می‌شود. در عين حال، کاهش مصرف خوراک ميزان ويتامينD که از طريق خوراک تامين مي‌شود را نيز کاهش مي‌دهد. کمبود ويتامينD موجب کاهش جذب کلسيم شده و غلظت اين عنصر را در جريان خون کاهش مي‌دهد. از سوی دیگر، در هنگام تنش گرمايي جهت دفع حرارت بيشتر، جريان خون از بافت‌هاي مرکزي به سمت بافت‌هاي محيطي افزايش مي‌يابد. اين امر نيز ميزان انتقال کلسيم به غدد پوسته‌ساز را کاهش مي‌دهد.
علاوه بر اثرات منفي تنش گرمايي در تامين کلسيم مورد نياز پوسته، افزايش سرعت تنفس و له له زدن پرنده جهت مقابله با تنش گرمايي موجب دفع بيشتر دي اکسيدکربن از طريق ريه‌ها مي‌شود. کاهش ميزان CO2 در خون موجب افزایش pH خون و در نتیجه آلکالوز تنفسي در پرندگان تحت تنش گرمایی می شود. بالا رفتن pH خون فعاليت آنزيم کربونيک آنهيدراز را کاهش مي‌دهد و در نتيجه انتقال يون‌هاي کلسيم و کربنات از خون به غدد پوسته ساز کاهش مي‌يابد که نتیجه آن کاهش کيفيت پوسته و افزايش شکستگي و حتي تشکيل تخم مرغ‌هاي با پوسته ناقص و يا بدون پوسته است.
مقابله با اثرات منفی تنش گرمایی با اسیدیفایر ساینوسید
استفاده از اسيدهاي آلي به صورت محلول در آب یا مخلوط با دان، با بهبود هضم و جذب پروتئين و مواد معدني به صورت مستقيم رسوب کلسيم و پروتئين را در پوسته افزايش داده و کيفيت پوسته را بهبود مي بخشد. از این رو، محصول اسیدیفایر ساینوسید (ScinoCid) ضمن کنترل آلودگی خوراک و افزایش سلامت دستگاه گوارش، اثرات منفی تنش گرمایی بر کیفیت پوسته تخم مرغ را کاهش مي‌دهد.
:References
ارسال دیدگاه
دیدگاه های ثبت شده
تاکنون دیدگاهی برای این مطلب ثبت نشده است