مایکوتوکسین‌ها: خطری پنهان در جوجه‌کشی!
مقدمه‌ای بر مایکوتوکسین‌ها
در پژوهشی ده ساله از شرکت DSM (بایومین) سموم قارچی در بیش از 95 درصد نمونه‌های اخذ شده از دان آماده در سراسر جهان شناسایی شده است! به بیان دیگر، مواجهه ما با سموم قارچی طی دوره پرورش و تولید تقریبا قطعی است. اما حضور مایکوتوکسین‌ها در مزارع مادر به دلیل اثرات مخرب بعضاً نامرئی در بسیاری موارد مغفول مانده است؛ غفلتی که به چالش متفاوتی در هچری تبدیل خواهد شد و تبعاتی نظیر کاهش درصد هچ، کـاهش کیفیـت پوسته، کـاهش کیفیـت جوجه‌هـای نتـاج و عـدم نتیجه‌گیری مطلوب در برنامه‌های واکسیناسیون را به دنبال خواهد داشت.
شوربختانه، سموم قارچی آلاینده‌های اجتناب ناپذیری هستند که در هر حال اثرات سوء خود را به تولید کننده تحمیل خواهند کرد. آگاهی از وجود مشکل سموم قارچی در جوجه‌کشی و صد البته اتخاذ استراتژی مناسب برای کاهش هرچه بیشتر اثرات سوء آن می‌توانند به بهبود عملکرد گله‌های مادر و جوجه‌های نتاج کمک کند.
از میان شایع‌ترین سموم قارچی، متهم ردیف اول در ایجاد اثرات منفی باروری و تولید تخم‌مرغ (هم در گله‌های مادر و هم در گله‌های تخمگذار) زیرالنون (ZEN) است. هرچند سایر سموم با تاثیر بر دستگاه گوارش، سیستم ایمنی و دستگاه کبدی - کلیوی به طور غیرمستقیم بر تولید اثرگذار خواهند بود. زیرالنون با ساختار شیمیایی شبیه به هورمون استروژن، به طور مستقیم فیزیولوژی دستگاه تولید مثلی مرغ را دچار اشکال می‌کند و اثراتی مانند بیش فعالی تخمدان‌ها و اویداکت سیستیک (Cystic Oviduct) به جا می‌گذارند. اکراتوکسین سمی دیگر است که می‌تواند باعث تغییرات نامطلوب جنینی، کاهش زنده‌مانی جنین و همچنین کاهش توان سیستم ایمنی در نتاج شود (شکل 1).
کاهش کیفیت تخم‌مرغ
سمومی مانند اکراتوکسین، زیرالنون و T2 به روش‌های گوناگونی نظیر کاهش جذب کلسیم، تغییر در متابولیسم پروتئین‌ها و همچنین تغییر در فیزیولوژی دستگاه تولید مثل بر شکل‌گیری پوسته باکیفیت، درصد هچ و کیفیت تخم‌مرغ اثرات منفی می‌گذارند (کاهش سایز و وزن تخم‌مرغ، کاهش مقادیر آلبومین، نازکی پوسته و ...).
اختلال در تشکیل زرده و کاهش زنده‌مانی جوجه‌ها
کبد مستقیماً مسئول متابولیسم چربی‌ها و در نتیجه، شکل‌گیری زرده و ویتامین‌های محلول در چربی است. متاسفانه هیچ اندامی به اندازه کبد از سموم قارچی آسیب نمی‌بیند! وقتی در گله مادر، عملکرد کبد دچار اشکال می‌شود به طور مستقیم بر شکل‌گیری زرده تاثیر خواهد گذاشت. از آنجا که زرده نقش حیاتی در تغذیه جنین و جوجه‌های یکروزه بر عهده دارد؛ افزایش تلفات در روزهای اولیه پرورش، نتیجه کاملاً قابل پیش‌بینی خواهد بود.
شکل1- شماتیکی از انتقال اکراتوکسین از خوراک به بافت‌های مختلف پرنده و جوجه
افزایش نفوذپذیری روده (Leaky Gut) و آلودگی ثانویه هچری
سموم دئوکسی‌نیوالنول (DON) و فومونیسین (FUM) با اثرات مخرب خود بر اتصالات محکم (Tight Junctions) نفوذپذیری روده را افزایش می‌دهند. در نتیجه، پاتوژن‌هایی نظیر سالمونلا با عبور از سد روده‌ای می‌توانند خود را به جریان خون برسانند. افزایش نفوذپذیری روده به شکل معنی‌داری درصد تخم مرغ‌های کثیف را افزایش می‌دهد و باعث آلودگی هچری خواهد شد.
کاهش ایمنی مادری
سموم قارچی حتی در مقادیر بسیار ناچیز اثرات مخربی بر سطح ایمنی جوجه‌ها خواهند داشت و سنتز آنتی‌بادی‌ها و ایمنوگلوبولین‌ها را دچار اشکال می‌کنند. کاهش ایمنی مادر علاوه بر این‌که نتاج را در مقابله با بیماری‌ها در روزهای نخست پرورش آسیب‌پذیر می‌کند، شانس موفقیت برنامه‌های واکسیناسیون را نیز به شکل چشم‌گیری کاهش خواهد داد.
راهکار مقابله با مایکوتوکسین‌ها !!!
کیمیازیم مجموعه‌ای از راه حل‌ها را به پشتوانه بیش از یک دهه پژوهش و نوآوری در حوزه مایکوتوکسین بایندرها ارائه داده است. همچنین، خدمات منحصر به فرد آزمایشگاهی کیمیازیم در اندازه‌گیری سموم قارچی و سنجش کارایی انواع توکسین‌بایندرها، هنر مدیریت سموم قارچی را در اختیار شما می‌گذارد.
References:
ارسال دیدگاه
دیدگاه های ثبت شده
تاکنون دیدگاهی برای این مطلب ثبت نشده است